Gedogen
Herman Koch
v., dall'olandese
Festivaletteratura tollerare

Gedogen is iets door de vingers zien, het oogluikend toelaten. Het behoort tot dezelfde familie als tolereren, maar het is toch net iets anders. Bij gedogen gaat het om iets wat eigenlijk niet mag, maar waar we ons niet tegen verzetten, zolang het maar een beetje binnen de perken blijft.

Zo zijn er in een stad ook ‘gedoogzones’. Binnen die zones (een stuk van een straat, een afgelegen kade in het havengebied) mogen dingen die elders in diezelfde stad verboden zijn: straatprostitutie bijvoorbeeld, of openbaar drugsgebruik.

Tolereren wil eigenlijk zeggen dat je je beter voelt dan de ander. Je ‘tolereert’ hem of haar, ondanks zijn andere kleur of afwijkend geloof. Wie tolereert is in wezen superieur aan de getolereerde. Er valt namelijk helemaal niks te ‘tolereren’. Wat we ons zelden afvragen is hoe het moet voelen voor degene die ‘getolereerd’ wordt, in plaats van met respect als gelijke te worden behandeld.

Mensen in het buitenland vragen mij soms wat er toch met de Nederlandse tolerantie is gebeurd de laatste tijd. Helemaal niets. Hij is alleen van naam veranderd.

De ironie wil namelijk dat de huidige Nederlandse regering wordt ‘gedoogd’ door de partij die de tolerantie openlijk wil afschaffen. Gedogen wil in dit geval zeggen dat die partij niet zelf aan de regering deelneemt, maar in het parlement stilzwijgend haar steun verleent.

Dat ze deze regering oogluikend toelaat – hem door de vingers ziet.

Toch moet iedereen bij ‘gedogen’ altijd het eerst aan straatprostitutie en weggegooide heroïnespuiten denken.

Gedogen significa 'passar sopra, chiudere un occhio'. Appartiene alla stessa famiglia del verbo tollerare, seppure con una sfumatura leggermente diversa. Usiamo questo verbo per indicare qualcosa che di per sé non è ammessa, ma alla quale non ci opponiamo, purché si mantenga entro certi limiti.

Così, in una città possono esserci delle gedoogzones, per esempio un tratto di strada o un molo fuori mano nella zona portuale): aree in cui sono ammesse cose che in altre parti della città sono vietate, come la prostituzione per strada o il consumo di droga in pubblico.

Tollerare significa sentirsi superiori agli altri. Si tollera una persona, nonostante abbia un colore della pelle diverso o professi un’altra religione. Chi tollera è essenzialmente superiore a chi è tollerato. In realtà non c’è un bel niente da tollerare. La domanda che non ci poniamo quasi mai è che cosa provi colui che “è tollerato” invece di essere trattato con rispetto, da pari a pari.

All’estero sovente mi chiedono che ne sia stato della tolleranza olandese negli ultimi tempi. Un bel niente. Ha semplicemente cambiato nome.

Ironia vuole che l’attuale governo olandese venga gedoogd dal partito che vuole dichiaratamente abolire la tolleranza. In questo caso gedogen significa che quel partito non partecipa al governo, ma lo appoggia tacitamente in parlamento, girando la testa dall’altra parte, facendo finta di non vedere.

Ma, quando si sente pronunciare il verbo gedogen immediatamente il pensiero va alla prostituzione per strada e alle siringhe abbandonate.



Festivaletteratura

con il sostegno di

Festivaletteratura