Snjór
Jón Kalman Stefánsson
s., dall'islandese
Festivaletteratura neve

Í gömlum norrænum bókum segir að það snjói bæði í helvíti og himnaríki. Ég hef ævinlega hneigst til að trúa þessu, að það snjói á báðum þessum stöðum, að hann eigi jafnvel heima í ljótleikanum og góðmennskunni. Það búa miklar andstæður í snjónum, mikil fegurð og ólýsaleg grimmd – lýsing sem auðvitað má heimfæra upp á náttúru Íslands. Líka sjálft lífið. Og manneskjuna. Snjórinn hefur drepið Íslendinga með ofsa sínum og kulda, en hann hefur einnig bjargað þeim, hér fyrrum, þegar hann hlóðst að frumstæðum húsunum, kaffærði þau en einangraði um leið frá frosti og bitrum næðingi. Það dimmir í lofti þegar snjóar, og þá getur snjókoman orðið að myrkri sem auðvelt er að týnast í, ótal Íslendingar hafa orðið úti í snjókomu – en þegar styttir upp byrjar snjórinn að lýsa! Þá getur orðið undur bjart, jafnvel um hávetur, og það djúpt inni í desembermánuði þegar dagarnir á Íslandi eru jafn stuttir og hósti, myrkrið svo þétt að það er hægt að rista fangamark sitt í það, ósigrandi myrkur – en ef það er snjór og heiðskírt með stjörnum, hvað þá tungli, þá byrjar snjórinn að lýsa og öll veröldin verður björt og svo fögur að það er eins og við séum stödd í himnaríki. Snjór – það búa margar sögur í þessu orði.

Nei libri islandesi antichi si dice che nevichi sia all’inferno sia in paradiso. Sono sempre stato propenso a crederci, che nevichi in entrambi questi luoghi, che la neve trovi posto nel brutto come nella bontà. Convivono molti opposti nella neve, una grande bellezza e un’indescrivibile crudeltà – descrizione che si addice senz'altro anche alla natura islandese. Come pure alla vita. E agli esseri umani. La neve ha ucciso molti islandesi con la sua violenza e il suo rigore, ma li ha anche salvati, un tempo, accumulandosi sulle loro abitazioni rudimentali, soffocandole e isolandole allo stesso tempo dal gelo e dal vento pungente. L’aria si offusca quando nevica, una nevicata può diventare un buio in cui è facile smarrirsi, tanti islandesi hanno perso la vita assiderati in una bufera di neve – ma quando la tormenta si placa, la neve comincia a rischiarare! Allora si fa una luce straordinaria, perfino in pieno inverno, e perfino nel cuore del mese di dicembre quando i giorni in Islanda sono brevi quanto un colpo di tosse, il buio talmente denso che vi si può incidere il proprio nome, un buio invincibile – ma se c’è la neve e il cielo è terso e stellato, e magari splende pure la luna, allora la neve comincia a rischiarare e il mondo intero diventa luminoso e talmente bello che sembra di trovarsi in paradiso. Neve – ci stanno tante storie, in questa parola.



Festivaletteratura

con il sostegno di

Festivaletteratura